Makâsıdu Halki’l-İnsan
🔸 İnsanın yaratılış gayesini Allah eksenli ve onun esma-i hüsnasını merkeze alarak düşündüğümüzde marifetullah kavramıyla karşılaşırız.
🔸Gayelerin gayesi olan marifetullah, tek taraflı bir tanıma değil; çift taraflı bir tanışmadır.
🔸Marifetullah beraberinde muhabbetullahı da getirir.
🔸 İnsanın yaratılışının bir diğer gayesi de istihlaf yani yeryüzünde halife kılınmadır.
🔸Halifetullah olan insan, Allah adına yetkili olan ve otoritesini kullanan kişi değil, Allah’ın kendisine yüklediği emanet görevini layıkıyla yerine getirendir.
🔸 İnsan yaratılışının gayelerinden biri de umran yani yeryüzünü imar etmedir.
🔸Umran imar etmektir. Sadece binalar yapmak değil, ağaç dikmek, yol yapmak, nehir ve denizleri amacına uygun kullanmak da imar vazifesine dahildir.
🔸 Fetih, istimar (إستعمار) ve ihtilal (إختلال) değildir. İsti’mar bir yeri imar etme talebini ifade eder. Bunun yerine istihrab (استخراب) kelimesi kullanılmalıdır.
🔸 İstihrab ve ihtilal bir yeri işgal etmek, oradakileri yerinden etmek ve orayı sömürmek amaçlanır. Fetihte ise umran yani imar etme gayesi vardır. İslam tarihinde umransız hiçbir fetih hareketi yoktur.